Η Αλίκη στο διαδίκτυο: Εδώ δεν είναι η χώρα των θαυμάτων

Επ’ αφορμή: Ο αξιότιμος κύριος Τσαρλς Ντόγκσον και το πάθος του για τις φωτογραφίες

Μας χωρίζουν εκατόν πενήντα χρόνια από την εποχή που ο κύριος Τσάρλς Ντόγκσον, ευρύτερα γνωστός σαν Λιούις Κάρολ, οικογενειακός φίλος των Λίντελ, με τη φωτογραφική του μηχανή που ονόμαζε Ιαγουάθα, δήλωνε ότι του αρέσει να βγάζει φωτογραφίες μικρών παιδιών.


΄Ηταν ένας χαρισματικός φωτογράφος από ότι φαίνεται. Το πανεπιστήμιο του Πρίνστον εξέδωσε ένα λεύκωμα με φωτογραφίες του το 2002, με τίτλο: Λιούις Κάρολ, ο φωτογράφος.

Τα παιδιά που επέλεγε να φωτογραφίσει ήταν παιδιά γνωστών του, οικογενειακών φίλων και το αγαπημένο του μοντέλο, η Αλίκη Λίντελ. Από τον φακό του Ιαγουάθα λοιπόν έχουμε τις περίφημες φωτογραφίες της Αλίκης, κάποιες από τις οποίες βρίσκονται σήμερα στην ψηφιακή συλλογή του Πανεπιστημίου του Τέξας.
Από τις εκδόσεις Άγρα, σε μετάφραση Τζένης Μαστοράκη, κυκλοφόρησε το 1982 το λεύκωμα «Γράμματα στα κοριτσάκια και φωτογραφίες».

 Εκεί ανθολογούνται φωτογραφίες κοριτσιών και η αλληλογραφία του μαζί τους. Οι μικρές του φίλες διαμαρτύρονταν γιατί έχανε το ενδιαφέρον του για αυτές όσο μεγάλωναν. Ο αξιότιμος κύριος Lewis Caroll, διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο, έπρεπε να παλέψει ακατάπαυστα και απελπισμένα όλη του τη ζωή με τον αναπόφευκτο ρου της ανάπτυξης που του έπαιρνε τη μια μικρή του φίλη μετά την άλλη. ΄Ετσι, ο αξιότιμος κληρικός, ήταν αναγκασμένος να ξαναβγεί στο κυνήγι κάθε φορά που οι φίλες του έμπαιναν στην εφηβεία.

Η παράξενη αγάπη του για τα μικρά κορίτσια, δεν είχε παραξενέψει τις οικογένειές τους, στην αρχή τουλάχιστον, μια και με τις ευλογίες τους γίνονταν οι περίφημες βαρκάδες στο ποτάμι. Κάποια στιγμή όμως οι σχέσεις της οικογένειας Liddell – πατέρας της ήταν ο περίφημος αρχαιοελληνιστής Henry Liddell που ήταν πρύτανης του κολλεγιου Christ Church του πανεπιστημίου της Οξφόρδης και ένας από τους συντάκτες του λεξικού Liddell Scot - με τον Lewis Caroll ψυχράνθηκαν χωρίς να ξέρουμε ακριβώς το λόγο. Από το ημερολόγιο του Lewis Caroll λείπουν οι σελίδες που αναφέρονται σε αυτή την εποχή.
Παρά την απόσταση που μας χωρίζει από τότε, κανείς δεν είναι αρκετά αθώος για να μπορεί να απωθήσει εντελώς την αμηχανία για αυτή τη συνήθεια, παρά το αναμφίβολα υψηλής αισθητικής αποτέλεσμα. Ένας γνωστός της οικογένειας, καθ'π όλα  αξιότιμος, σπουδαίος μαθηματικός,   κληρικός μάλιστα και συγγραφέας παιδικών βιβλίων, ανάμεσα σε αυτά και η περίφημη «Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων», ζητά την άδεια της οικογένειας να αφηγείται στο κοριτσάκι της ιστορίες και να το φωτογραφήσει…Φωτογραφίες γεμάτες τρυφερότητα αλλά και αισθησιασμό…Πώς να φάνταζε κάτι τέτοιο στα σεμνά ήθη της Βικτωριανής εποχής; Πώς φαντάζει αυτό σήμερα;

Ενδεχομένως η μετέπειτα ψυχρότητα της οικογένειας να οφείλεται σε αυτό.

Να θυμηθούμε την αντίστοιχη σκηνή από το βιβλίο της Ζυράννας Ζατέλη, «Με το παράξενο όνομα Ραμάνθυς Ερέβους, ο θάνατος ήρθε τελευταίος», όπου όταν πεθαίνει ο περιβόητος παιδεραστής του χωριού, οι γονείς των νεκρών κοριτσιών που ήταν θαμμένα στο νεκροταφείο, αποφασίζουν να ξεθάψουν τα κοριτσάκια τους για να τα σώσουν από τον κίνδυνο να πέσουν στα χέρια του, έστω κάτω από το χώμα. Η μικρή Αλίκη βέβαια έπεσε στην τρύπα του λαγού και βρέθηκε κάτω από τη γη, όπου την οδήγησε η φαντασία του Λιούις Κάρολ, αλλά τα κατάφερε μια χαρά εκεί στις περιπέτειές της.

Η Αλίκη επισημάνθηκε στο άλμπουμ του κ. Χ

Θυμήθηκα αυτή την ιστορία, παρά το ότι ακόμα και τώρα αισθάνομαι ότι δεν είναι σε απόλυτη απόσταση ασφαλείας από την εποχή μας, γιατί είναι το πρώτο παράδειγμα που μου έρχεται στο μυαλό όταν σκέφτομαι τις ομοιότητες και τις διαφορές της με διάφορες σημερινές καταστάσεις.


Ο απαρχαιωμένος Ιαγουάθα έχει αντικατασταθεί από ψηφιακές μηχανές που μπορούν τα ίδια τα παιδιά να χειρίζονται με ευκολία και να φωτογραφίζουν ότι θέλουν.


Η μνήμη μετριέται με γιγα – μπάιτ και φωτογραφίες των παιδιών μεταξύ τους ανεβαίνουν σε χώρους κοινωνικής δικτύωσης από τα ίδια τα παιδιά. Αθώες και ανυποψίαστες πόζες μικρών κοριτσιών και αγοριών που διασκεδάζουν κάνουν τον αξιότιμο κύριο Χ που είναι φίλος του φίλου του φίλου κάποιου από τα παιδιά, να σκύψει με ενδιαφέρον στην οθόνη του και να κοιτάξει ικανοποιημένος τη μικρή Αλίκη στο πιζάμα πάρτι της μεγαλύτερης αδελφής της. Δεν χρειάζεται να βγει για κυνήγι σήμερα, μια και μπορεί να χαζεύει (;) με τις φωτογραφίες της μικρής Αλίκης. Σήμερα ήταν η μέρα του. Μπορεί μάλιστα να της γράψει και ένα ενθαρρυντικό σχόλιο ότι είναι πολύ χαριτωμένο το φανελάκι της και πως και αυτή – η Βερόνικα – έχει ένα ίδιο. Γιατί σε αυτή την περίπτωση, η δεκαεπτάχρονη Βερόνικα που είναι η περσόνα που γράφει στην Αλίκη είναι ο κύριος Χ. Και αυτή τη φορά, δεν το ξέρουν οι γονείς της, όπως το ήξεραν οι γονείς της άλλης Αλίκης.

Δεν ισχυρίζομαι ότι ο κύριος Χ. θα συναντήσει τη μικρή Αλίκη που είδε τη φωτογραφία της στο διαδίκτυο. Το πιθανότερο είναι να μην τη συναντήσει.


Επομένως, τα πράγματα είναι εντάξει ως έχουν;


Ακόμα δηλαδή και αν δεν πρόκειται να κινδυνεύει από κάποιου είδους σεξουαλική κακοποίηση η μικρή Αλίκη , η ίδια και οι φίλοι της και φυσικά οι γονείς της πρέπει να αισθάνονται ότι δεν τρέχει τίποτε με μια τέτοιου είδους κατάσταση;

Αν υποθέσουμε δηλαδή ο κ. Χ. καθόταν στο παράθυρό του στη διπλανή πολυκατοικία. Φαντάζομαι ότι και η μικρή Αλίκη και οι γονείς της προσέχουν να κλείνουν το παράθυρο το βράδυ όταν ετοιμάζεται να κοιμηθεί και φοράει εκείνες τις περίφημες πιτζάμες που του αρέσουν. Είναι αδιανόητο δηλαδή να θεωρούν ότι μια οικογενειακή στιγμή αφορά οποιονδήποτε έξω από το σπίτι. Το παράθυρο του σπιτιού είναι κλειστό. Με την ίδια λογική και το πιτζάμα πάρτι έγινε με κλειστό παράθυρο. Ή μήπως όχι; Μήπως οι φωτογραφίες που ανέβηκαν στο ίντερνετ άνοιξαν το παράθυρο του σπιτιού για να μπορεί να βλέπει ο κ. Χ;

Ανάμεσα σε δυο κόσμους:


Η μικρή Αλίκη, η κάθε Αλίκη της εποχής μας φτιάχνει τις δικές της περιπέτειες στη χώρα των θαυμάτων. Αυτή τη φορά όμως είναι διαφορετικό το λαγούμι του λαγού ή ο καθρέφτης που αποτελεί το πέρασμα από τον ένα κόσμο στον άλλο.


Αρκεί ένα username και ένα Password για να γίνει το πέρασμα στην άλλη πραγματικότητα, στον εικονικό κόσμο του διαδικτύου. Ένα μέρος της ζωής της, σημαντικό – ίσως και δύο ώρες τη μέρα – θα το περάσει εκεί.

Ακόμα και οι κόσμοι των θαυμάτων έχουν νόμους και κανόνες. Και μπορεί κάποτε η βασίλισσα να ήθελε άδικα να της πάρουν το κεφάλι, μπορεί να ήπιε κάποτε ένα ποτό που να της μάκρυνε το λαιμό απότομα, αλλά όλα επέστρεφαν με σοφή οικονομία στην πραγματικότητα. Ο εικονικός κόσμος του ίντερνετ δεν είναι όμως ένα δημιούργημα της δικής της φαντασίας για να διασκεδάζουν αυτή και οι φίλες της. Online μπορεί και να είναι κι άλλοι, κι άλλοι, κι άλλοι που δεν τους βλέπει αλλά αυτοί την βλέπουν. Αυτό πρέπει να το θυμάται όταν κοιτάει από κλειδαρότρυπες νομίζοντας ότι κανείς δεν την βλέπει. Αυτός ο κόσμος, ο εικονικός, μπορεί να είναι θαυμαστός, αλλά δεν είναι η χώρα των θαυμάτων. Έχει πόρτες και παράθυρα που ανοίγουν και κλείνουν. Έχει επισκέπτες που είναι κάποτε απρόσκλητοι.

Ίσως τώρα που με ακούει να ετοιμάζεται να βάλει τα κλάματα. Πιστεύει ότι έτσι θα δημιουργήσει με τα δάκριά της μια τεράστια λίμνη και θα κολυμπήσει για να ξεφύγει. Μπορεί και να τα καταφέρει για άλλη μια φορά. Αυτό που πρέπει να θυμάται είναι ότι αυτός ο κόσμος του ιντερνετ είναι αλλιώς. Είναι τόσο πραγματικός όσο δε χωρά η φαντασία της μόνο που αυτή η πραγματικότητα είναι λίγο σαν όνειρο. Αυτό πρέπει να μην ξεχνάει και όλα θα πάνε μια χαρά.


«Η Αλίκη όμως άρχισε να βαριέται πολύ έτσι…»

 http://books.vres.gr/book.php?book_id=19575
http://www.hrc.utexas.edu/exhibitions/web/carroll/lc5.html

Πηγές εικόνων:
 http://press.princeton.edu/images/k7241.gif
http://www.sodabob.com/Photos/Photographers/Carroll/Alice_Liddell.jpg
http://www.hrc.utexas.edu/exhibitions/web/carroll/
http://www.newpartisan.com/storage/article-images-and-charts/taras/carroll2.jpg
http://www.alice-in-wonderland.biz/Alice_Liddell_flowers.jpeg
http://www.hrc.utexas.edu/exhibitions/web/carroll/lc5.html
 http://www.hrc.utexas.edu/exhibitions/web/carroll/lc4.html
http://nummynims.files.wordpress.com/2009/06/alice_lewis-carroll-06.jpg